HAIZEA, KEN ZAZPIRENA.

GAIA: MUSIKA ETA PIRATAK

ZEIN DA GAI HONI BURUZKO ZEURE IRITZIA?

MARTXOA. ONGI ETORRI BLOG HONETAN eta IKASTARO HONETAN BERRIAK ZARETEN GUZTIOI!!

EGAÑAK LAZKAO TXIKIRI egindako bertsoak

LAZKAO TXIKI. BIOGRAFIA

LAZKAOKO MAIZPIDE EUSKALTEGI BERRIARI. (1988-03-25)

Kaixo, ikasle:

Oraingo honetan Joxe Migel Iztueta "Lazkao Txiki" bertsolariak 1.988ko apirilean inauguratu zen Maizpide euskaltegi berriari jarritako bertsoak ekarri ditut blogera. Ikasle batek ikusi eta bidali dizkit eta zuei jarri dizkizuet ikus ditzazuen. Esker mila bidaltze lan hau egin duen ikasle horri. 

LAZKAOKO MAIZPIDE

EUSKALTEGI BERRIARI

1988-3-25

Nere sorleku zeran Lazkao,

bertsotan nator zugana,

zu baizaitut nik nere sortze ta

lenen argia emana.

Kanpotik ere ainbeste jende

etorri da zuregana,

euskaldun berri askorentzako

zu zera bigarren ama.

Gure Lazkao guk maite degu

besteak baiño geiago,

Urba-aundi ta Iramendiren

bien babesean dago.

Uso txuri bat kabi gañean

baña askoz apalago,

nere maitasun aundieneta

agurtzen zaitut, Lazkao.

Euskaltegi bat ere badegu

oraintsu eraiki berri,

ori dalako albiste bat gaur

nai dizuegu igorri,

amaren bular edo seaskan

ikasi ez zendun orri:

bere ateak zabalik daude

ta ikastera etorri.

Lazkao Txiki

ORDIZIA. 2012-12-22 AZOKAN EROSITAKOAREKIN HAMAIKETAKO EDERRA!!!

ORDIZIA. 2012-02-22 EGURALDI BIKAINA, HOTZ IZUGARRIA!!!

ORDIZIA. 2012-02-22 ZENBAT KALORIA?

ORDIZIA. 2012-02-22 NOLA JATEN ZEN LEHEN, NOLA ORAIN?

ORDIZIA. 2012-02-22 EROSKETAK EGIN ETA GERO

IDAZLANERAKO GAIA.

MENDIA. HONA HEMEN IDEIA BATZUK LAGUNTZEKO:

- Batzuen ahotan MENDIA = NEKEA; beste batzuenetan MENDIA = GOZAMENA.
- Zenbait mendizale "erotuta" daudela uste al duzu?
- Mendiak dituen arriskuak.
- Euskaldun asko ibiltzen da mendian.
- Espedizio handiak: Txo-Oiu mendia, K-2,  .
- Goi mailako mendizaleen bizimodua: prestakuntza, familia, lagunak...

IDAZLANERAKO GAIA.

HONA HEMEN ZENBAIT IDEIA:

- Internet: etorkizunerako ate?
- Merkataritza tradizionalari kalte egingo al dio Internetek?
- Lehen pentsaezinak ziren gauzak errealitate bihur ditzake Internetek.
- Erabilera okerrak anitz eta arriskutsuak dira Interneten.
- Internetekin gaixotu denik ere bada.

IDAZLANERAKO GAIA.

GAIA: MERKATARITZA-GUNE HANDIAK

ZENBAIT IDEIA:
- Merkataritza-gune handien abantailak eta desabantailak
- Merkataritza-gune berrien eragina
- Merkataritza-gune handiak gure gizartean: beharra ala moda?
- Merkataritza-gune handien trikimailuak salmentak handitzeko.
- Aisialdia = kontsumoa?

DEKLINABIDE ARIKETAK

1. Zuzendaria ............. bihurtu zen.
   1.   alkate
   2.   alkatean
   3.   alkatea
2. Atzo hiru .............. ardo erosi nituen.
   1.   botila
   2.   botilak
   3.   botil
3. Etxe .............. leihoak oso ilunak dira.
   1.   honen
   2.   hontako
   3.   honetako
4. Kamiseta hori ............. da.
   1.   zuretzat
   2.   zuretzako
   3.   zurentzat
5. Lagun ............ etorriko dira nire etxera.
   1.   batzuek
   2.   batzuok
   3.   batzuk
6. Hamar anai-arreba dira eta ............... etxetik joan dira.
   1.   hamarrek
   2.   hamarrak
   3.   hamar
7. Bihar goizean ............. joan beharko dugu.
   1.   Donostiara arte
   2.   Donostiara
   3.   Donostira
8. Neska .......... gure lagunak dira.
   1.   horiek
   2.   hoiek
   3.   hoik
9. Ez dut etxeko lanak egiteko ..............
   1.   gogoa.
   2.   gogorik.
   3.   gogo.
10. Nire lana zurea baino ............. da.
    1.   hobea
    2.   hobeagoa
    3.   ona
11. ............ ondoan ez dago tokirik.
    1.   Horren
    2.   Hori
    3.   Hau
12. Zenbait ............. bi egongela dago.
    1.   etxean
    2.   etxetan
    3.   etxen
13. Gaur kotxe ................ sartu naiz.
    1.   biatan
    2.   bi
    3.   bitan
14. Baserritarra mendira joan zen ........... bila.
    1.   behiak
    2.   behien
    3.   behiengana
15. ........... etorriko da oporretara datorren urtean.
    1.   Niretzat
    2.   Nirekin
    3.   Nerekin
16. Haurtzaindegia .............. beteta dago.
    1.   umez
    2.   umeaz
    3.   umeez
17. ............... opariak pinu azpian ikusiko dituzu.
    1.   Umeetarako
    2.   Umeentzako
    3.   Umeentzat
18. Ikastola ............ ez dago ikasterik.
    1.   honekin
    2.   hontan
    3.   honetan
19. ............... txokolatezko izozkia aukeratu zuen, besteak marrubizkoa.
    1.   Bat
    2.   Batak
    3.   Batek
20. Edozein ............. daude dendak.
    1.   herrietan
    2.   herrian
    3.   herritan

DEKLINABIDE ARIKETA.

1. ............hitz egingo dugu gaztelaniako klaseetan..
   1.   Gaztelania
   2.   Gaztelaniaz
   3.   Gaztelaniataz
2. ..................zehar ibili nazi zure bila.
   1.   Ikastetxean
   2.   Ikastetxen
   3.   Ikastetxearen
3. Jon ............. iritsi zen atzo goizean
   1.   Suediara arte
   2.   Suediaraino
   3.   Suediaino
4. Zein EZ da zuzena?
   1.   Umeak mendian dabiltza
   2.   Besteak hor nonbait ibiliko dira.
   3.   Jon? Hortik egongo da.
5. Ariketa horiek........................dira.
   1.   nik eginak
   2.   nigatik eginak
   3.   ni eginak
6. Lagunak......... etorri ziren herriko kontzertua ikustera.
   1.   autobusen
   2.   autobusaz
   3.   autobusez
7. Zer aurkitu du zure motxilaren ...........?
   1.   barrutikan
   2.   barruan
   3.   barrutik
8. Zein EZ da zuzena?
   1.   Gaur kaletik ikusi zaitut.
   2.   Esatetik egitera alde itzela dago.
   3.   Betidanik ezagutu dugu.
9. Zer .......ekarri dizu zure osabak Madriletik?
   1.   gauza
   2.   gauz
   3.   gauzak
10. Gaur arratsaldean nire......... geratu naiz.
    1.   lagunakin
    2.   lagunarekin
    3.   lagunez
11. Gure ikastetxeko ume.........hitz egiten ari dira.
    1.   txikietaz
    2.   txikitaz
    3.   txikiez
12. Zer dago haitzuloen......... ?
    1.   atzetikan
    2.   atzean
    3.   atzen
13. Txindokiko......... iritsi ginen atzo goizean neka-neka eginda.
    1.   tontorreraino
    2.   tontorrera arte
    3.   tontorra
14. ......... ariketarik egin, denak eginda baitzeuden.
    1.   Ez zituen
    2.   Ez zuen
    3.   Ez zun
15. Maialen zaldiaren gainean zegoela, bat-batean ............. jausi zen.
    1.   zaldiatik
    2.   zalditik
    3.   zaldiarengandik
16. Nire gelako ....... opari ugari ekarri nizkion.
    1.   kidearentzat
    2.   kideari
    3.   kideei
17. ............. jolasean nenbilela, txakurra etorri eta hozka egin zidan besoan.
    1.   Katuarekin
    2.   Katuaz
    3.   Katuakin
18. Atzo goizean eman zenidan txostena ..............eman nion.
    1.   Aitzoleri
    2.   Aitzolei
    3.   Aitzoli
19. Usurbeko basoetan ez dago ........
    1.   perretxikok.
    2.   perretxikoak.
    3.   perretxikorik.
20. Kolore ................ margotu dute eskuineko pareta.
    1.   urdinez
    2.   urdina
    3.   urdinaz

ARIKETA.

Kidult belaunaldia: nerabezaroko produktuak kontsumitzen dituzten helduak

Osa ezazu artikulua. Hutsuneak betetzeko aukeran dituzun hitzetik bakarra da zuzena:

Bada denbora     kidult fenomenoaren gainean hitz egiten hasi zirela. Batzuek     edo tendentzia hori helduen "Peter Pan" izaerarekin lotzen dute, eta gaztarora itzuli nahi izatearekin beste zenbaitek. Badira, baita ere, fenomeno hori marketing arduradunen     bat dela dioten ahotsak. Azken hauek uste dute izen zehatz bat asmatuta, jende gehiago batzea lortu nahi dutela.

Kidult     ingelesezko "kid" (neska-mutikoa) eta "adult" (heldua) hitzetatik dator, eta "neska-mutikoen zaletasunak dituen heldua" esan nahi du. Horrenbestez, nerabeentzat zuzendutako produktuak kontsumitzeko     dute eta produktu horiek kuttunak dira beraientzat.

Gaztaroa luzatu nahi duten helduak
Fenomeno horren adin-profila 20 eta 40 urte     kokatzen dute adituek. Eta heldutasun "gazte" hori gaur egungo gaztaro luzearekin lotzen dute: gazte asko gero eta beranduago joaten dira gurasoen etxetik, gero eta beranduago hartu nahi izaten dituzte     handiak...Heldu izatearen "abantailak" hartu, ez ardurak eta ez obligazioak, eta gazte-nerabeen gustu, janzkera eta jarrerak nahastuz eraikitzen dute beren     Hartara, erabateko heldutasunera heltzeko ahalik eta denbora gehien ematen dute.

Haurtzarorik bizigabekoak ote dira kidultak? Adituek ez dute uste horrek     duenik. Aldiz, gehiago lotzen dute gaur egungo gazte batzuek, beste lotura edo    gabe, dirua beraien gustuko gauzetan aise gastatzeko duten jokabidearekin. Ez dira buru gabeko helduak: badakite beraien dirua administratzen, baina zaletasun bitxi hori dute: (beraien) nerabezaroarekin lotzen diren produktuak kontsumitzea, alegia.

Kidulten ezaugarri nagusienetako batzuk etengabeko dibertsio eta gozamenaren bilaketa sutsua, sormena, irudimena eta bat-batekotasuna dira, besteak beste. Haratago joanda, jokabide hau dutenek, familia-ardurarik hartzen ez duten bitartean, zahartzen ez diren ustean bizi daitezkeela, kontzienteki edo oharkabean, pentsatzen dute.

80ko hamarkada ikur bihurtu da
Kidultak X belaunaldiarekin ere lotu izan dituzte. Guraso biak lanean edo etxean dibortzioak bizi izan dituzten haurrak izan dira. Gurasorik gabe    beraien kasa bizi izan dutenak izaki, telebistaren aurrean denbora asko eman dute. Ondorioz, telebistak eskaini dizkie jarraitu beharreko    gehienak eta beren tendentzien igorle garrantzitsuena bihurtu da. Hau guztia 80ko hamarkadan bizi izan zutenek egun molde berberekin jarraitzen dute. Hauxe da kontua.

Hirian eta eroso
Kidults gehienak hirietan bizi dira, erdi eta goi mailako gizarte-mailetan (aisialdirako tarte handia dute). Erosteko     handia dute, asko eta asko oraindik ere gurasoekin bizi eta lan egiten dutenez, diseinu eta marka ezagunetako produktuak erostea dute gustuko. Hala nola, Petit bateau, Kickers, Clark, Levi,s, Lulu Castagnette, Louis Vuitton edo Converse.

Hiri handi guztietan aurkituko ditugu kidultak: Liverpool, Lyon, Paris, Londres, Tokyo, New-York. Badirudi, beraz, hiri handietako bizimoduak eta isolamendu sozialak izan direla, besteak beste, fenomeno hau sortu duten     batzuk.

Iraganekoa oraingoa baino gustukoagoa duten, iraganekoa oraingoa baino hobea den edo iraganekoa estimatzea eta errebindikatzea kidult izatea ote den ezin da jakin. Baina egia da heldu askok gustuko dituztela Cola-Cao-a, Nesquick, Nocilla, Kinder edo Nutella, esate baterako. Adibide gehiago: gero eta errazagoa da garai bateko telesailetako, aldizkarietako edo pantaila handiko pertsonaiak dituzten elastikoak aurkitzea. Batzuk aipatzearren: Iparraldeko Casimir eta Barbapapas, edo The Munster Family, Verano azul, The Simpsons, El capitán Trueno, La bola de cristal, Naranjito, Harry Potter, Shrek, Némo… Batzuek horri vintage deituko diote, beste batzuek retro eta beste batzuek kidult.

ARIKETA. LABURPENA EGIN.

Beroa eta nekea, gidariaren etsai

Bi orduz behin gelditu eta luzamenduak egin

Gidatzerakoan nekeak ez erasateko, geldialdiak egitea da aukerarik onena, eta bidaia planifikatzerakoan, geldialdi horiek aintzat hartu behar dira. Bi orduz behin, edo 150-200 km egindakoan, zerbitzugune batean sartu eta itzal on bat bilatu behar da, ahal bada. Ez da aski gidatzeari uztea; 15 minutuko pausa egin behar da, eta tarte horretan, autoa haizeberritu, komunera joan, besoak eta zangoak luzatu, eta paseotxo bat eman. Eta logaleak jarraitzen badugu, ez izan zalantzarik: 20 minutuko kuluxka egitea da pizgarririk onena gorputza eta burua indarberritzeko. Zerbait edateko ere baliatu behar da geldialdi hori (alkoholik gabea, jakina), gorputza hidratatu ezean, lehenago nekatzen baitira muskuluak eta logaletzen gu. Ura lagun ona da, nola ez, eta ugari edatea komeni da, baina ibilbide luzeetan, azukre mailari eutsi behar izaten zaio, hori gutxitzen bada, erreflexuak galdu litezke eta. Horregatik guztiagatik, hidratatu, burua argitu eta freskatu beharra dagoelako, freskagarriak izaten dira edaririk onenak. Azukrea duten edariek energia ematen dute, eta lagungarri gertatzen dira arretari eta erreakzio-gaitasunari eusteko, glukosa delako garunak duen energia-iturri nagusia. Gidatzen ari garela edari azukredunak hartzea eta gozoki edo txikleak ahoratzea, oso ona izaten da errepidean adi eta arretaz jarraitzeko. Kontua ez da, ordea, leporaino betetzea ere. Produktu azukredunak neurrian hartzekoak dira, bestela horiek ere logaletu egiten baitute jan eta ordu erdiren edo ordubeteren buruan.

Autoa zer tenperaturatan eraman: 20 °C eta 24 °C artean

Auto barreneko tenperaturak ez luke izan behar 24 ºC-etatik gorakoa, ez eta 20 ºC-koa baino gutxiagokoa. Zentzu pixka batekin jokatzea da kontua, eta beroari eta hotzari neurria hartzea, autoan doazenek ez dezaten eduki ez bero eta ez hotz gehiegi. Baina, kontuz!, aire girotua erabiltzeak uste baino ondorio gehiago ditu eta: gutxitu egiten du motorraren potentzia, eta erregaiaren kontsumoa handitu. Kalkuluek esaten dutenez, aire girotuak 24 ºC-etatik behera gradu bat jaisteko, % 8 energia gehiago xahutu behar izaten du autoak. Asko da, baina autoan giro atsegina edukitzea ere oso garrantzitsua da; erlaxatu egiten du, eta oso lagungarria izaten da nekeari eta logaleari aurre egiteko. Merezi du, beraz, aire girotua erabiltzea, baina ez nolanahi, buru pixka batekin baizik. Besteak beste, aire girotua ez da abiarazi behar gu autoan sartu eta berehala. Lehenik, leihoak ireki behar dira, aire beroa kanpora irten dadin, eta, ondoren, leihoak itxi eta aire girotuari eragingo diogu.

Arropak ere beroa ematen du

Auto barreneko beroa traba izaten da, eta ez du uzten ongi senti gaitezen. Horretan laguntzen dute aire girotuak, klimatizagailuak edo leihoetatik sartzen den haizeak. Baina arropa ere oso kontuan hartzeko elementua da. Ehun naturalak dira egokienak (kotoiak eta lihoak, adibidez) eta kolore argikoak (kanpora islatzen dute eguzki-energiaren zati bat), bero gutxiagoa ematen baitute kolore iluneko arropek baino; horiek, izan ere, xurgatu egiten dute eguzki-argiaren zati handi bat. Arropak, gainera, lasaia eta erosoa behar du. Janzki estu eta itsatsiek ez diote uzten gorputzari arnasa hartzen eta izerdia kanporatzen, eta, horrez gain, mugitzeko ere traketsagoak izaten dira, odol-zirkulazioa eragozten dute, eta haserrea eta estresa eragiten dizkiote gidariari.

Arropari buruz esan dugunak, berdin-berdin balio du jarlekuetako ehunentzat ere. Ez da komeni estalgarri sintetiko eta akrilikoak erabiltzea, gorputzak ezin izaten baitu arnasa hartu, eta, ondorioz, gehiago izerditzen du. Hori dela eta, ehun naturalekin egindakoak izatea komeni da, gidariaren jarlekukoa, behintzat.

Kontu botikekin

Beroak gutxitu egiten du gidariaren arreta eta erreakzio-gaitasuna, baina badira antzeko eragina duten beste hainbat alderdi ere, oso aintzat hartzekoak. Botika batzuek, esaterako, logalea eragin dezakete, zorabiatu egin gaitzakete, edo ikusmena lausotu. Ez gara ari botika bereziez, aski ohiko direnez baizik: analgesiko edo minkentzaileak, antihistaminikoak, hanturen aurkakoak edo anti-inflamatorioak... Osasun langileek informaziorik eman ez dietelako, edo norberak argibide orria behar bezain adi irakurri ez duelako, askotan eta askotan, botika horiek hartzen ari direnek ez dute jakiten zer-nolako ondorioak izan ditzaketen gidatzerakoan. Zalantza edukiz gero, medikuari galdetu behar zaio botika bakoitzak zer albo-ondorio izan ditzakeen.

---

Aurrekoa testua irakurri ondoren, erraz osatuko dituzu beheko esaldi hauek. Horien bidez, goian emandako informazioa laburbiltzen da.
Osatutakoan, jatorrizko ereduan zegoena ikusi ahal izango duzu.

Bidaia luze bati ekin aurretik, 

 

Ahal izanez gero, hobe da ez bidaiatzea eguneko ordu nagusietan, 

 

Geldialdi bakoitzean, 

 

Gelditzen garenean, autoa haizeberritu 

 

Ongi hidratatu behar dugu, 

 

Azukre maila txikiak nekea eta arreta falta ekarri ohi ditu. 

 

Aire girotua zentzuz erabili behar dugu;

 

Auto barreneko tenperaturak 20-24 ºC-en 

 

ARIKETA. LEXIKOA.

Nolakoa izan behar du parke batek?

Hirian zuhaitz artetik ibiltzeak edo parke eta lorategietan barrena paseatzeak hobetu egiten du jendearen bizi-kalitatea. Baina hiri-parkea egokia izan dadin (berdin du botanikoa den, monumentala edo beste zeinahi eratakoa), baldintza batzuk bete behar ditu. Zein dira? 

 

Irakur itzazu alderdi bakoitzaren gaineko azalpenak. Izen batzuk falta dira, hala ere. Saia zaitez betetzen.

1. Hedadura: hiri-parkeak aski handia izan behar du, denek izan dezaten aukera hainbat eratako   tan aritzeko: kirola egin, paseatu, eserita egon, askaria jan edo, besterik gabe, atseden hartu.

2. Harmonia: berdegunea ezin da izan    bakartu bat, landare gehiagoz edo gutxiagoz hornitua. Bat egina egon behar du hiri-egiturekin eta gainerako berdeguneekin, arboladi egoki baten bidez, esaterako, edo korridore eta eskailera berdeen bidez.

3. Espezieak: berdeguneetarako espezieak aukeratzerakoan, kontuan hartu behar da zer baldintza dauden inguru horretan eta zer    emango zaion. Parke baten gune periferikoei arreta berezia jarri behar zaie, ingurumen-elementu oldarkorrekin harremanetan egoten dira eta: kea, zarata, eta abar.

4. Informazioa eta dibulgazioa: parkeak zer izen duen jakinarazteaz gain, zer ordutegi duen (baldin badu) eta zer eremu aurki ditzakeen esan behar zaio erabiltzaileari, eta komeni litzateke    ere jartzea, zer fauna eta flora ikus litezkeen adierazteko.

5. Kalitatezko zerbitzuak:   en beharrei egokitua izan behar du parkeak, kulturaren arloari, jolasen arloari eta kirolaren eta aisialdiaren arloei erantzungo diena: haurrak jolasteko eremua behar du, bizikletak alokatzeko zerbitzua, erakusketak, artelanak, piknikerako eremuak, eta abar.

6. Altzariak, eroso eta garbiak: erabiltzaileen beharrei erantzuteko adina jarleku, paperontzi, iturri, kaleargi... eduki behar ditu, eta ongi zaindu behar dira horiek guztiak.

7. Mantentze-lanak, maiz-maiz: berdeguneak garbi eta ongi zainduta egon behar du, bai florak eta bai gainerako   ek ere (komunak, pergolak...), eta horretarako, maiz-maiz eta etenik gabe egin behar dira mantentze-lanak.

8. Irispideak bermatu: Hiriko toki guztietara iristeko    eman behar dute berdeguneek, garraiobide publikoen bidez edo beste bitarteko batzuek bidez (bidegorrietan barrena, adibidez). Gainera, sarbideetan eta irteteko bideetan, eta guztiek erabiltzeko diren eremuetan, ezin dute eduki    arkitektonikorik mugikortasun arazoak dituzten pertsonentzat.

OREKA TX

ARIKETA. IRAKURMENA.

Hau gauza, ogia!

Ogia izango da, segur aski, elikagairik unibertsalena. Irina, ura eta gatza ditu oinarrizko osagaitzat, eta, aldez edo moldez, mundu guztian jaten dute, nahiz eta ohiturak aldatu egiten diren tokitik tokira. Guk, adibidez, zernahi jaki laguntzeko erabiltzen dugu, baina ez da hala gertatzen beste hainbat kulturatan. Elikagai osasungarria eta beharrezkoa da ogia, baina neurrian jan behar da. Eta ez gizentzen duelako, ez du egiten-eta; gatza da arazoa. Izan ere, egunaren buruan hartzen dugun gatzaren zati handi bat ogitik datorkigu (bostetik bat, hain zuzen).

Ogiak gizendu?
Ogiaren inguruko esamolde, uste eta topiko ugari zabaldu dira bazterretan, eta horietako batek dio ogiak asko gizentzen duela, elikagai askok baino gehiago. Elikaduraren inguruko uste gutxi izango dira, ordea, hori bezain okerrak. Ezin da esan ogiak kaloria asko eta asko ematen dituela. Gutxi ere ez ditu ematen, hori egia da, baina neurrian janda, ez du eragiten gizentasun arazorik, eta are gutxiago ogia bera bakarrik janez gero. Aldiz, zenbait osagai laguntzeko izaten denean, marmelada, saltsak, hestebeteak, pateak... orduan bai, gizendu egiten du, baina ez ogiak berak, harekin jaten ditugun elikagaiek baizik.

Zenbat ogi jan dezakegu?
Dieta orekatu batean zenbat ogi jan litekeen jakiteko, ikusi egin behar da, besteak beste, karbohidrato konplexuak dituzten produktuak zein kopurutan hartzen diren (laboreak, labore integralak edo osokoak, arroza, pasta eta patara), batek bestea baldintzatzen du eta. Elikadura Osasungarriaren Gidak arau hau ematen du: horiek guztiak batuta, egunean lau eta sei zati artean ibili behar da (arroz edo pasta zati bat esaten denean, 60-80 gramo arroz edo pasta esan nahi da -gordinik eta garbian pisatuta-; ogi zati bat, 40-60 gramo; eta patata zati bat, 150-200 gramo).

Ez da falta aukerarik
Merkatuan era guztietako ogiak agertu dira, eta bada non aukeratua. Betiko ogi zuria bezala, zazpi labore mota eta fruitu lehorrak dituen ogia ere hortxe dago. Ikus dezagun zein diren ohikoenak eta zer ezaugarri dituen bakoitzak:

Lotu itzazu ogi mota eta ezaugarriak:

Osokoa, erdi-osokoa edo zahiarekin egina, zekalearekin edo beste labore batzuekin:	osoko irinarekin egindako ogiak bitamina eta mineral gehiago ematen ditu ogi zuriak baino, zeren eta labore ale osoarekin egindako irina erabiltzen baita (kanpoaldeko lehen geruza ez beste guztia erabiltzen dute). Ogi mota horrek zuntz gehiago izaten du ohikoak baino, baina antzera ibili ohi da gainerako mantenugaietan. Zekale-ogia trinkoagoa izaten da gariz egina baino, zekaleak gluten gutxiago izaten duelako eta orea hartzitzen denean, ez duelako hartzen besteak adina gas (halaber, ez da izaten bestea bezain harroa). Ogi mota horiek onak izaten dira idorreria arazoak eduki ohi dituztenentzat, diabetesa dutenentzat, kolesterol arazoekin ibiltzen direnentzat edo argaltzeko dietak egiten dituztenentzat.
Ogi zuria:		ogi mota hori egiten da errazen. Orea trinkoa izaten da, eta denbora gehiago behar izaten da digestioa egiteko. Era horretako ogien artean, chapatia aipa liteke (opil fin-fina da, Indian jaten dutena), Erdialdeko Amerikako artopiltxoak edo juduek Pazkoan jaten duten ogi legamiagabea. Kristau elizetan jauna hartzen dutenei ere ogi hartzitu gabea ematen diete.
Ogi txigortua edo biskoteak:	ohiko ogiak adina kaloria ematen ditu, baina gantz gehiago izaten du. Egunero jateko, hobea da ohiko ogia.
Moldeko ogia:		ohiko ogiaren antzeko elikadura-balioa izaten dute, nahiz eta elikadura-dentsitate handiagoa duten, ur gutxiago edukitzen dute eta. Bi behatz lodi den ogi xerra bat (20 gramo) jan beharrean, bi ogi txigortu har daitezke (15 gramo), eta ez da alde handirik izango ez elikadura-balioan ez kaloriatan (zenbait etxetakoek, dena den, gantz gehiago eduki dezakete).
Gatzik gabea:	irin zuriarekin egiten dute, eta mota askotakoak izaten dira: biribila, baguettea....
Glutenik gabea (artozkoa):		arto-irinarekin egina izaten da, eta artoak -arrozak bezalaxe- ez du izaten glutenik. Glutena hainbat laboretan agertzen da: garia, oloa, garagarra, zekalea eta tritikalea (gariaren eta zekalearen nahasketa). Zeliakia dutenek ezin izaten dute hartu glutenik, eta ogi mota hori soilik jan dezakete.
Hartzitu gabea (ogi

legamiagabea):

	ez diote gatzik botatzen. Sodio gutxiko dietak egiten dituztenentzat da egokia.

ARIKETA. DEKLINABIDEA.

1. .............. zain egon behar izan nuen ordubetez.
   1.   Josu
   2.   Josuren
   3.   Josuri
2. Ama gaixo dago, ...................egin du.
   1.   oke
   2.   ok
   3.   oka
3. Aste.....................ordutegia, finkatuta dago.
   1.   hontako
   2.   honetako
   3.   onetan
4. Zubi berria ........... egina da.
   1.   harriez
   2.   harriz
   3.   harriarekin
5. ............................gelditu zait ubeldura.
   1.   Betira arte
   2.   Betiko
   3.   Betiraino
   4.   Betirako
6. Joan den ............... Mexikon egon nintzen.
   1.   hilean
   2.   hilen
   3.   hilan
7. Ni ez naiz nire laguna baino ........ futbolean.
   1.   hobeto
   2.   hobeagoa
   3.   hobea
8. Zein EZ da zuzena?
   1.   Hemendik joan behar dugu, ezinbestetan.
   2.   Onean ezin bada, txarrean izango da.
   3.   Ustekabean harrapatu gintuen.
9. Zenbait ............ joan naiz oporretan.
   1.   lekura
   2.   lekutara
   3.   lekuetara
10. ..............................joan da gaizki sentitzen zelako.
    1.   Sendagilearenera
    2.   Sendagilena
    3.   Sendagilera
11. Opari hori ........ erosi dut.
    1.   amarentzako
    2.   amarentzat
    3.   amari
12. Azokara joan eta tomateak, azeitunak, gazta eta ............... erosi nituen.
    1.   arraultzak
    2.   arrautzak
    3.   arrautzarik
13. Gabonetan edozein ............. joaten gara abestera.
    1.   etxetara
    2.   etxeetaraino
    3.   etxeetara
14. Ahalik eta .......... eraman zuten ospitalera.
    1.   azkarrago
    2.   azkarren
    3.   azkarrena
15. Zapoari musu eman eta ............. bilakatu zen.
    1.   printze
    2.   printzetan
    3.   printzean
16. Ez dut ikastolara joateko .........
    1.   betik
    2.   beta
    3.   betarik
17. Etxe .............. jabeak ez dauka dirurik hipoteka ordaintzeko.
    1.   honetako
    2.   hontako
    3.   honetarako
18. .............. egindako pastela jan genuen askaltzeko.
    1.   Txokolateaz
    2.   Txokolatearekin
    3.   Txokolatez
19. Nire lagunaren baserria......................egina dago.
    1.   egurrarekin
    2.   egurrez
    3.   egurraz
20. Nik daukadan kotxea zurea baino ............ da.
    1.   hobea
    2.   hobeagoa
    3.   hobetoagoa

ARIKETA. DEKLINABIDEA.

1 / 20

1. Afganistango bonbardaketan milaka ...................... hilik gertatu zen.
   1.   lagun
   2.   lagunak
   3.   lagunek
2. Ikastolako ateak ......................... eginak daude.
   1.   egurrez
   2.   egurraz
   3.   egurrarekin
3. ...................... ezagatik ez zen ospatu piragua lasterketa.
   1.   Ura
   2.   Urak
   3.   Ur
4. Hiri ....................... biztanleek gogoko dute errugbia.
   1.   honetako
   2.   honen
   3.   hontako
5. Kotxeen salmentako ..................... esker egin zuen bidaia.
   1.   dirua
   2.   diruari
   3.   diruaren
6. Zenbait .................... ez da atzoko tifoiaren berri eman.
   1.   egunkarian
   2.   egunkarietan
   3.   egunkaritan
7. Ez dut puenting egiteko beharrezkoa den ........................
   1.   ausardia
   2.   ausardirik
   3.   ausardiarik
8. Afaldu ondoren, ...................... aldera joan ginen.
   1.   tabernako
   2.   tabernara
   3.   taberna
9. Azken gertaeren ondoren, ....................... ez gara fio.
   1.   udaltzaineetaz
   2.   udaltzainetaz
   3.   udaltzainez
10. Bi ........................ artean hondoratu zen untzia.
    1.   zubietako
    2.   zubietan
    3.   zubien
11. Futbol partiduan hamaika jokalari zeuden eta ....................... erretiratu ziren.
    1.   hamaikek
    2.   hamaika
    3.   hamaikak
12. Beti-Alaiko Pako Segurola Aralarren da, ............................ joan da eta.
    1.   artzaina
    2.   artzaintzat
    3.   artzain
13. ....................... dago tomate kiloa?
    1.   zenbatean
    2.   Zenbatean
    3.   Zenbat
14. ........................... izan ginen partxisean jolasten.
    1.   Osabarengan
    2.   Osabarenean
    3.   Osaban
15. Zein EZ da zuzena?
    1.   Eraman mahaiera!
    2.   Zoaz arbelera eta idatzi.
    3.   Abokatuarengana joan da.
16. Apaizac Obeto liburua Jon .........................idatzi zuen.
    1.   Maia
    2.   Maiarengatik
    3.   Maiak
17. Zein EZ da zuzena?
    1.   Komunatik nator.
    2.   Sudurretik odola zerion.
    3.   Sabaitik jausi da.
18. .......................... sartu zuen azken entsegua.
    1.   Hamabost
    2.   Hamabostak
    3.   Hamabostek
19. Zein da zuzena?
    1.   Hori ez da gurengandik atera.
    2.   Zer daukazu belaunan?
    3.   Jonengandik jaso dut agindua.
20. .................... buruaz ez bada arduratzen, galdurik dago.
    1.   Nor bere
    2.   Norbere
    3.   N

ARIKETA. AHALERA. HIPOTETIKOA. NOR-NORK

1- Hik, Miren, hanka jaso .
2- Lagunek lan egin .
3- Hark ni erraz jipoi .
4- Aitak zu erraz zigor .
5- Xabierrek ezin lor erlojua.
6- Zuk ezin irabaz txapelketa.
7- Nork salba ni?
8- Amak Jon jasan .
9- Nik hi etxera eraman .
10- Zuek ni jo .
11- Guk pilota eskuz jo .
12- Nik zuek busti .

ARIKETA. AHALERA. LEHENALDIA. NOR-NORK

1- Hik, Miren, hanka jaso .
2- Lagunek lana egin .
3- Hark ni erraz jipoi .
4- Aitak zu erraz zigor
5- Xabierrek ezin lor erlojua.
6- Zuk ezin irabaz txapelketa.
7- Nork salba ni ?
8- Amak Jon jasan .
9- Nik hi etxera eraman .
10- Zuek ni jo .
11- Guk pilota eskuz jo .
12- Nik zuek busti .

ARIKETA. ORAINALDIA, NOR-NORK, AHALERA

1- Hik, Maite, hanka jaso .
2-Lagunek lan egin .
3- Hark ni erraz jipoi .
4- Aitak zu erraz zigor .
5- Xabierrek ezin lor erlojua.
6-Zuk ezin irabaz txapelketa.
7- Nork salba ni ?
8- Amak Jon jasan
9- Nik hi etxera eraman .
10- Zuek ni jo .
11- Guk pilota eskuz jo .
12- Nik zuek busti .

AMODIOA, PASIOA... BIKOTE EREDUA

Kaixo, lagunok:
Hurrengo lerroetan ikasle zintzo batek, ez noa bere izena aipatzera, eskuzabaltasun osoz utzi didan idazlan bat ikusiko duzue. Berak egindako idazlana. Blogean jartzeko utzi dit, izan ere, eztabaidatzeko eta iritziak emateko gai egokia dela iruditu zait. Beraz, lehendabiziko lana irakurtzea izango da eta ondorenean zuen iritziak jaso nahi nituzke, ea blogean eztabaida sortzen dugun! Anima zaitezte!!!

IDAZLANA.

AMODIOA, PASIOA... BIKOTE EREDUA

Hogeita hamaika urte ditut. Ama adin honetan ezkonduta eta bigarren haurraren zain zegoen. Aita, noski, ezagutu zuen lehen gizona da. Nire adinkideen guraso gehienek jarraitu dute eredu hau. Neure kasua, berriz, erabat bestelakoa da; izan ere, izan dudan erlaziorik luzeena ez da hiru urtera iritsi. 

Amarekin askotan mintzatzen naiz amodioari buruz. Aitarekin maiteminduta jarraitzen duen galdetzen diodanean, oso maite duela esaten dit. Psikologo askok azaltzen duten bezala, ordea, pasioa eta  maitasuna bereizten jakin behar da. Lehenengoa , gehienez, hiru urteko kontua omen da; maitasuna, ordea, betiko izan omen daiteke.  Amak gauza bera pentsatzen duelakoan nago. Hori omen da, beraz, elkarrekin ondo moldatzen den bikote baten gakoa: pasioa desagertzen dela ikustea. 

Amak horri beste kontu   bat gehituko lioke, pazientzia, hain zuzen ere. Bere ustez, gaur egun ugari diren banantze kasuen atzean pazientzia eza dago. Laburbilduz, pasioaren iraungitze data onartuz eta pazienteagoak izanez, bikote sendoa osatzeko aukera gehiago izango  dugu. 

Baina neure galdera honakoa da: hau al da bikote eredu egokiena? Ez ahaztu, ordea, daukagun kulturarekin erabat daudela lotuta maitasun erlazioak.  Eta, beste mota bateko gizarte batean biziko bagina? Gure kultura benetan irekiagoa balitz, beharbada pasioari ez genioke uko egingo. Izan ere, batzuetan, bikotekidea ez den beste persona batzuenganako desioa sentitzen dugu. Zergatik honako hau ez onartu eta naturaltasunez bizi?

Gauzak honela, horrelakoa izango da nire bikotekide perfektua: laguna izango da, arazoak zein ametsak partekatzeko prest dagoena, nire seme-alaben aita izango dena, betiko maiteko dudana eta maiteko nauena eta, noski, nire maitaleentzat izango dudan tartea errespetatuko duena.

Hala ere, moral gogorra jaso duen gizarte batean bizi gara eta ondorioak oraindik sumatzen dira; beraz, bikote eredua aldatu nahi dugula? Ondo jaioak gaude, mementoz behintzat!